Odnalezione zostało miejsce pierwotnego pochówku poległych obrońców Westerplatte – poinformował dziś wiceminister kultury Jarosław Sellin podczas konferencji prasowej, która odbyła się na terenie bazy archeologów prowadzących prace na półwyspie Westerplatte. – Świadczą o tym odkryte podczas prac archeologicznych ludzkie szczątki wraz z elementami umundurowania i wyposażenia używanego przez polskich żołnierzy we wrześniu 1939 r.

Ludzkie szczątki odkryto podczas prac archeologicznych rozpoczętych 16 września br. w wykopie badawczym od głębokości około 40 cm. Oprócz pojedynczych kości rozrzuconych w zasypisku wkopu, udokumentowano także kości dłoni zalegające w układzie anatomicznym oraz czaszkę. Odkryto także elementy umundurowania i wyposażenia używanego przez polskich żołnierzy we wrześniu 1939 r., m.in. fragmenty amunicji strzeleckiej polskiej produkcji z 1933 r., polski guzik mundurowy wz. 1928, pas wojskowy wz. 1931 wraz z trzykomorowymi ładownicami wz. 1922 do amunicji karabinowej i żabką wz. 1924 do mocowania bagnetu przy pasie.

Ponadto pozyskano wiele fragmentów betonowego gruzu pochodzącego z konstrukcji Wartowni Nr 5 zniszczonej podczas bombardowania Westerplatte 2 września 1939 r. Zarówno miejsce odkrycia ludzkich kości, stan ich zachowania, jak i zalegające wraz z nimi przedmioty wskazują, że zlokalizowano miejsce pierwotnego pochówku poległych obrońców Westerplatte, ekshumowanych w niedbały sposób w 1940 r.

Wiceminister Sellin wyraził nadzieję, że odnaleziony szczątki jednego z obrońców Westerplatte będzie można zidentyfikować.

– Znamy z imienia i nazwiska 17 poległych obrońców Westerplatte – powiedział minister. – Ponieważ wszystko wskazuje na to, że odnalezione szczątki należą do żołnierza, który poległ 2 września 1939 r. w Wartowni nr 5, to krąg poszukiwań zawęża się do 6 osób. W identyfikacji na pewno mogą pomóc rodziny poległych, o co gorąco apelujemy.

Od zakończenia II Wojny Światowej nigdy nie prowadzono systematycznej akcji poszukiwania szczątków poległych obrońców Westerplatte. W 1963 r. podczas prac budowlanych związanych z budową nabrzeża na Westerplatte, odnaleziono przypadkowo szczątki kaprala Andrzeja Kowalczyka, co nie znalazło odbicia w ówczesnych mediach ogólnopolskich i lokalnych. Major Sucharski i kapral Kowalczyk to jedyni żołnierze których szczątki zostały oficjalnie złożone na Cmentarzu Obrońców Westerplatte.

Obecnie na terenie dawnej Wojskowej Składnicy Tranzytowej (WST) na Westerplatte przez Muzeum Westerplatte i Wojny 1939 (oddział Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku) kierowanego przez mgr. inż. Mariusza Wójtowicza-Podhorskiego prowadzony jest V etap badań. Głównym założeniem prac było zlokalizowanie miejsca, gdzie po 7 września 1939 r. pochowano poległych obrońców Westerplatte, ekshumowanych w styczniu 1940 r. przez jeńców cywilnych, porządkujących pod nadzorem Niemców teren pola bitwy na Westerplatte. Odnalezione wówczas ciała polskich obrońców zostały wywiezione i ponownie pochowane w nieznanym miejscu (prawdopodobnie cmentarz na Zaspie w Gdańsku). 

Ustalenie zasięgu pierwotnych jam grobowych oraz wkopów powstałych w trakcie działań ekshumacyjnych w 1940 r. oraz ich negatywowa eksploracja pozwoli na udokumentowanie i zabezpieczenie części umundurowania i wyposażenia żołnierskiego, które mogło zostać pominięte w 1940 r. Planowane jest uczytelnienie mogił w terenie np. poprzez odtworzenie ziemnych kopczyków grobowych i posadowienie krzyży. Umożliwi to uwidocznienie miejsca pierwotnego pochówku bohaterskich Obrońców Składnicy tysiącom turystów zwiedzających codziennie teren dawnej WST. Miejsce pochówku do dnia dzisiejszego było zaniedbane, zarośnięte krzakami, w żaden sposób nie oznakowane i całkowicie zapomniane, choć znajduje się ono w odległości kilkudziesięciu metrów od głównego ciągu komunikacyjnego prowadzącego do Pomnika Obrońców Wybrzeża na Westerplatte. 

Badania archeologiczne prowadzi pod kierownictwem mgr. Filipa Kuczmy czteroosobowy zespół archeologów posiadających długoletnie doświadczenie terenowe, nabyte między innymi podczas prac wykopaliskowych na cmentarzyskach szkieletowych. Przewidując możliwość odnalezienia pojedynczych kości ludzkich pominiętych w trakcie ekshumacji w 1940 r., zespół badawczy uzupełniono w tym roku o antropologa.

zobacz też: