Pierogi to symbol nie tylko polskiej kuchni, ale również świątecznej magii i wspólnego spędzania czasu. W Polsce szczególne miejsce zajmują na wigilijnym stole, gdzie królują w swojej najbardziej klasycznej odsłonie – z kapustą i grzybami. To danie łączy pokolenia, przypominając o rodzinnych tradycjach i radości płynącej z dzielenia się posiłkiem z najbliższymi. Pierogi to jednak nie tylko polska specjalność – ich międzynarodowe odpowiedniki, takie jak włoskie ravioli, gruzińskie chinkali czy chińskie jiaozi, pokazują, że idea zamykania smaku w delikatnym cieście fascynuje ludzi na całym świecie. A jak widzi to danie jeden z najbardziej cenionych szef kuchni w Polsce? W warszawskiej Nucie, nagrodzonej dwukrotnie gwiazdką przez inspektorów Michelin, chef Andrea Camastra serwuje interpretację pieroga ruskiego – ciasto dim sum wypełnia suflet ziemniaczany z porem i Pecorino Romano.  

– Kocham polskie pierogi, ale nie byłbym sobą, gdybym nie zmienił typowego przepisu na swoją modłę. Do farszu pierogów ruskich dodałbym ser pecorino, konfitowanego pora i wędzoną śmietanę. Te z mięsem będą smakować zupełnie inaczej, jeżeli farsz przyprawimy imbirem, kolendrą, miętą i odrobiną chilli. A jeżeli chcielibyśmy zrobić oryginalne pierogi z rybą, aby zaskoczyć gości w święta, to proponuję przygotować wypełnienie z sandacza, śmietany, masła, świeżego tymianku i nduji. Taki przepis wpisuje się w polską tradycję, a jednocześnie pozwala na odrobinę szaleństwa i przełamanie tradycji – proponuje szef restauracji NUTA, Andrea Camastra.

Pierogi mają też w sobie coś magicznego – od zawsze były symbolem jedności i wspólnego działania. Tradycja lepienia pierogów w gronie rodziny, sąsiadów czy przyjaciół to rytuał, który łączy ludzi. W Polsce pierogi to obowiązkowy element Wigilii, ale w innych częściach świata pełnią różne role. Na przykład w Chinach przynoszą szczęście na Nowy Rok, a w niektórych krajach wschodniej Europy są symbolem urodzaju i dostatku. Każda kuchnia dodała do nich coś swojego, tworząc niezliczone wariacje, ponieważ jest to danie uniwersalne, które w swojej prostocie pozwala na niemal nieskończoną kreatywność dostosowując się do lokalnych smaków i składników. Są zarówno przysmakiem codziennym, jak i daniem odświętnym, obecnym na stołach podczas najważniejszych uroczystości.

Pierogi: od chińskiej tradycji do polskiego dziedzictwa

Dzisiaj uznawane za symbol polskiej kuchni, mają fascynującą i wielowarstwową historię, sięgającą odległych kultur i czasów. Ich najstarsze korzenie można znaleźć w Chinach, gdzie już w starożytności przygotowywano jiaozi – pierożki z nadzieniem z kapusty pekińskiej i mięsa, serwowane tradycyjnie podczas Chińskiego Nowego Roku. Zgodnie z legendą, to Marco Polo przywiózł pomysł na pierogi z Dalekiego Wschodu do Europy, jednak podobne potrawy, jak rzymskie ravioli, były znane już wcześniej, co sugeruje, że pierogi mogły niezależnie powstawać w różnych kulturach.

W Polsce historia pierogów zaczęła się około XIII wieku za sprawą biskupa Jacka Odrowąża, który miał sprowadzić je z Rusi. Początkowo były one związane z obrzędami religijnymi i różniły się w zależności od okazji: weselne „kurniki” z mięsem, żałobne „knysze” czy noworoczne „kolatki”. Samo słowo „pierogi” wywodzi się z prasłowiańskiego terminu „pir”, oznaczającego biesiadę. W kolejnych wiekach pierogi stały się nieodłączną częścią polskiej kuchni, znaną z regionalnych różnorodności, takich jak hreczuszki z mąki gryczanej czy słodkie socznie.

Czemu pierogi zawdzięczają światową karierę?

Na całym świecie pierogi, mimo swojej różnorodności, mają wspólny mianownik – są zamkniętymi w cieście kulinarnymi paczuszkami, które można wypełniać najrozmaitszymi składnikami. W Polsce tradycyjne pierogi to danie o wielu wariantach, od klasycznych z kapustą i grzybami, po bardziej wyszukane wersje, np. z gęsiną. We Włoszech mamy ravioli, a w Azji pierogi w postaci dim sum, które są nieodłącznym elementem tamtejszej tradycji kulinarnej. – Powszechnie stosowaną metodą jest zamykanie jedzenia w cieście – to jest praktykowane w każdej części świata, niezależnie od regionu. Na tym polega genialna prostota tego dania – zauważa Chef Andrea Camastra​.

Co sprawia, że pierogi są tak popularne na całym świecie? Zdaniem chefa Camastry na karierę tego dania wpływa fakt, że można je przygotować mając zaledwie kilka składników: – To sposób na szybkie i skuteczne napełnienie żołądków i nie są przy tym potrzebne drogie produkty, aby były bardzo smaczne. Dodatkowo, pierogi mogą przyjąć niemal nieskończoną liczbę form i smaków, co czyni je daniem wyjątkowo uniwersalnym i adaptowalnym do różnych kultur​. Ich siła tkwi w prostocie, która pozwala na elastyczność i dostosowanie do współczesnych trendów, takich jak diety roślinne, potrzeba lokalnych składników czy rosnące zainteresowanie zdrową żywnością. Restauracje na całym świecie serwują je w swoich menu, dostosowując ich smak do lokalnych upodobań. Dzięki temu, zamiast tracić swój regionalny charakter, mogą zyskać nowe oblicza, stając się jednocześnie daniem globalnym i lokalnym. W ten sposób, przyszłość pierogów może być równie bogata, jak ich historia – pełna różnorodności i inspiracji.

Andrea Camastra – jeden z najbardziej utalentowanych i uhonorowanych szefów kuchni w Polsce i na świecie. Były właściciel restauracji Senses, pięciokrotnie uhonorowanej gwiazdką Michelin za sprawą autorskiego polsko-włoskiego menu. Senses jako pierwsza restauracja w Polsce znalazła się także na prestiżowej liście 50 Best Discovery. Od 2015 roku członek „Oxford Encyklopedia Osobistości Rzeczpospolitej Polskiej” – tytuł przyznany mu za całokształt dotychczasowych osiągnięć w dziedzinie kulinarnej, a obecnie również magister Uniwersytetu Oxford. Propagator nowatorskiej techniki gotowania „note-by-note” (nuta-po-nucie), która sięga po czyste związki, ekstrakty oraz pojedyncze cząstki smaków i zapachów, pozyskiwane z naturalnie występujących w przyrodzie składników. Prof. Hervé This, twórca kuchni molekularnej, uznał Andrea Camastrę za następcę legendarnego Ferrana Adrii z restauracji El Bulli. W 2015 r. uznany przez przewodnik Gault&Millau Polska za „Szefa Kuchni Przyszłości”, a w 2017 r. za „Szefa Kuchni Roku”. Andrea Camastra znalazł się również na liście 100 Best Chefs in the World 2019 wg. prestiżowego francuskiego magazynu „Le Chef”. W roku 2020 rząd Republiki Włoskiej i włoskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych umieściły Andreę Camastrę na liście najbardziej utalentowanych i odnoszących największe sukcesy włoskich profesjonalistów na scenie międzynarodowej ostatniego stulecia