O szkołach gimnazjalnych krążą już legendy. Wiele mówi się przede wszystkim o agresywnym zachowaniu nastolatków oraz o aktach przemocy do których dochodzi każdego dnia. Gimnazjum przypada na okres szczególnego buntu. Często prowadzi to do bójek, kradzieży i zastraszania swoich rówieśników. A jak jest naprawdę? Czy gimnazja faktycznie są „szkołą przetrwania”, z której nie każdy wyjdzie o własnych siłach?

Z raportów przeprowadzonych przez Instytut Psychiatrii w Warszawie wynika, iż młodzież gimnazjalna już w I klasie zaczyna pić alkohol, palić papierosy i wagarować. To nie wszystko. Coraz częściej dochodzi do przemocy na tle psychicznym i fizycznym. Bójki, kradzieże, szantaże czy zastraszanie rówieśników nie jest dłużej zjawiskiem obcym w szkołach.

Czy faktycznie tak wygląda edukacja w gimnazjum? Z pewnością nie zawsze i nie wszędzie, ale w wielu przypadkach właśnie tak jest. Rodzice, pedagodzy i nauczyciele często nie potrafią poradzić sobie z młodzieżą, która ostatnimi czasy wymyka się spod kontroli.

W mediach nie cichną coraz to nowsze doniesienia na temat agresji i przemocy w szkołach. Aż 36% uczniów przyznaje, że było świadkiem przemocy fizycznej. Co drugi gimnazjalista doświadcza przemocy werbalnej, czyli jest stale wyśmiewany i obrażany. Wzrosła również liczba kradzieży.

„Mocniejsi” uczniowie nieraz terroryzują resztę klasy. Reakcje nauczycieli też nie zawsze przynoszą oczekiwane efekty. Zdarza się, że zbuntowani uczniowie posuwają się nawet do znęcania się nad wychowawcami. Obelgi, przekleństwa i groźby to żadna nowość.

Jakie są przyczyny takiego zachowania? Skąd w tak młodym człowieku bierze się tyle negatywnych emocji?

Okres gimnazjalny przypada w najmniej korzystnym momencie rozwojowym. Musimy pamiętać, że okres właściwego dojrzewania to w przybliżeniu czas między 11 a 16 rokiem życia. Jest to zapewne jeden z ważniejszych czynników mających wpływ na zachowanie młodzieży. Trudniejsze do zaakceptowania i modyfikowania zachowania młodzieży pojawiają się w tym okresie głównie ze względu na dojrzewanie. Dodatkowym czynnikiem o którym słyszymy jest przejście w tzw. „hierarchii szkoły” o stopień wyżej. Z tym czynnikiem nie mieliśmy do czynienia w poprzednim systemie edukacyjnym. Jako psycholog nie proponowała bym młodzieży w dość trudnym okresie jakim jest dojrzewanie, brak stabilności emocjonalnej, zachwiania poczucia własnej wartości i wielu innych czynników tak ogromnej zmiany jaką jest zmiana szkoły a co za tym idzie środowiska. – mówi Ewa Ulrich-Załęska Psycholog Dziecięcy Centrum probalans

Faktycznie, trudny okres dojrzewania szczególnie oddziałuje na młodzież. Po za tym, dzieci trafiające do gimnazjów pochodzą z różnych środowisk. Otoczenie w którym dorastamy jest niezwykle ważne w procesie kształtowania się charakteru. Niestety, nie każde dziecko ma zapewnione odpowiednie warunki. Istnieje wiele rodzin patologicznych. Ciągłe awantury, libacje alkoholowe czy przemoc, z pewnością nie dadzą dobrego przykładu. W takiej sytuacji, dziecko jest zastraszone i pozostawione samemu sobie. Z czasem, jego wewnętrzny niepokój i strach, z powodu chęci odreagowania negatywnych emocji, mogą przerodzić się w agresywne i nieodpowiednie zachowanie.

Zachowanie uczniów w dużym stopniu zależy od wychowania w rodzinie, od wpajanych zasad i reguł etyki życia codziennego. Pamiętając sprzed lat problemy w zachowaniu uczniów klasy siódmej i ósmej, to podobne problemy wychowawcze są w gimnazjum. Duży wpływ na aroganckie i niewłaściwe zachowanie ma telewizja i Internet. W większości młodzież gimnazjalna zachowuje się normalnie. Jednakże wszędzie zdarzają się wyjątki. W dobie Internetu i coraz szybszego tempa życia, częściej zdarzają się uczniowie, którzy mogą być zagrożeniem dla rówieśników. Z roku na rok taka sytuacja w szkołach gimnazjalnych się nasila. – mówi nauczyciel z Zespołu Placówek Oświatowych w Nowej Dębie

Oczywiście, przyczyną nie są tylko patologiczne środowiska. Dziecko pochodzące z dobrej i porządnej rodziny, również może stać się „katem”. Ważne jest to, aby zareagować jak najszybciej i nie dopuścić do kolejnych sytuacji tego typu.

Problem stale pojawiający się w szkołach gimnazjalnych nasila się z każdym rokiem. Nie ma na to jednoznacznego rozwiązania. Każdy człowiek jest indywidualnością, która sama kształtuje własny charakter i poglądy. Być może potrzeba większej dyscypliny? Rygoru? Rozmów? Odpowiedź na to pytanie pozostawię rodzicom i wychowawcom.

Joanna Łuszczykiewicz