Jeśli w Twoim miejscu pracy zdarzają się przypadki zastraszania, obrażania i poniżania pracowników, prawdopodobnie masz do czynienia z mobbingiem! To nic innego, jak jedna z form przemocy psychicznej stosowana przez niektórych pracodawców lub pracowników. Jeśli temat mobbingu dotyczy Cię bezpośrednio, nie zwlekaj i natychmiastowo sięgnij po pomoc.

Kodeks prawa pracy definiuje mobbing jako: „działanie lub zachowanie dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników”.

Mobber jest osobą dokonującą czynu zabronionego, natomiast mobbingowanym nazywamy pracownika doświadczającego takiego zachowania. Tym samym mobbing możemy podzielić ze względu na charakter na: ukośny bądź pionowy (w relacjach o różnorodnej hierarchii, np. pracodawca – pracownik) oraz prosty bądź poziomy (w relacjach o tej samej hierarchii, pracownik – pracownik).

Tak jak wynika to z wcześniej cytowanego paragrafu, mobbing musi być działaniem uporczywym i długotrwałym. Zdarzenia i sytuacje jednorazowe nie mogą być zaliczane do tej kategorii. Zazwyczaj przemoc w miejscu pracy nie ma charakteru jawnego, tylko dokonywana jest za pomocą technik manipulacyjnych, tak by zachować wszelkie pozory normalności.

Istnieje wiele, różnorodnych taktyk mobbingu, jednak możemy wyróżnić:

– taktykę upokarzania (nieuzasadniona krytyka, zniesławienie, obraźliwe gesty, nieodpowiednie żarty, krytyka problemów i spraw prywatnych),

– taktykę zastraszania (wulgaryzmy, groźby, zakaz odbywania przerw, przemoc fizyczna, przymusowe nadgodziny, zastraszanie utratą pracy),

– taktykę pomniejszania kompetencji (degradacja do niższego stanowiska),

– taktykę izolacji (celowa separacja od grupy),

– taktykę utrudniania wykonywania pracy (celowe dekoncentrowanie i utrudnianie spełniania obowiązków).

O mobbingu w polskim ustawodawstwie mówi artykuł 94 (3) kodeksu pracy. Wynika z niego również to, że pracodawca jest odpowiedzialny za przeciwdziałanie mobbingowi. Nie jest jednak zdefiniowane w jaki sposób to przeciwdziałanie miałoby być realizowane.

Co więcej, z paragrafu 3 tego samego artykułu, wynika iż, pracownik ma prawo ubiegać się o pieniężne zadośćuczynienie od pracodawcy za utratę zdrowia psychicznego. Natomiast jeśli mobbing był przyczyną rozwiązania umowy o pracę (mobbingowany ma prawo rozwiązać umowę natychmiast, bez okresu wypowiedzenia, wskazując mobbing jako przyczynę), podwładny ma prawo dochodzić roszczenia w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie miesięczne.

Mobbing wciąż w wielu środowiskach nadal jest tematem tabu. Jednak nie wolno tego problemu bagatelizować. Długotrwałe stosowanie przemocy psychicznej może prowadzić do wyniszczenia emocjonalnego, rozstroju nerwowego i depresji.

Jeśli w miejscu pracy dochodzi do mobbingu, pracodawca ma obowiązek niezwłocznie powołać komisję antymobbingową, która wyjaśni czy spór jest podstawny.

Poszkodowany może również zgłosić się po pomoc do Krajowego Stowarzyszenia Antymobbingowego, które organizuje spotkania indywidualne i grupowe, udziela porad i konsultacji, a także prowadzi szkolenia dla pracodawców i pracowników na temat stanu prawnego dotyczącego mobbingu.

Joanna Łuszczykiewicz