Według definicji Gilla i Feinsteina, jakość życia to „sposób, w jaki człowiek odczuwa i reaguje na stan swojego zdrowia i na inne niemedyczne aspekty życia”. Termin ten odnosi się zatem nie tylko do sytuacji zdrowotnej i kondycji fizycznej, ale także do czynników pozamedycznych (psychicznych, społecznych, rodzinnych). Trądzik, tak jak większość przewlekłych schorzeń skóry znacznie obniża jakość życia. Udowodnione zostało, że stan emocjonalny oraz życie towarzyskie osób cierpiących na trądzik porównywalne są do chorych na epilepsję, cukrzycę, astmę i zapalenie stawów. 

Trądzik to choroba zapalna skóry, dotykająca około 80% społeczeństwa w wieku 11 – 30 lat. Pojawia się głównie w czasie dojrzewania płciowego, ale może utrzymywać się nawet w wieku dorosłym. Zdarzają się także przypadki bardzo wczesnego rozwoju choroby, przed okresem pokwitania. Ze względu na swoje umiejscowienie (twarz, plecy, klatka piersiowa), przewlekły charakter oraz pozostawianie po sobie blizn, często prowadzi do problemów z samoakceptacją, zaburzeń psychicznych i depresji. Mimo iż nie zagraża życiu, bardzo utrudnia chorym funkcjonowanie w życiu codziennym. Osoby cierpiące na trądzik często zmagają się z takimi problemami jak m.in. obniżone poczucie własnej wartości, wahania nastroju, zaburzenia lękowe, a nawet myśli i próby samobójcze. Zmiany trądzikowe powodują u nich poczucie bycia gorszym od innych, a bywa też, że wstręt i odrazę do własnej osoby. Cotteril i Cunliffe przeprowadzili analizę, w której wyodrębnili cztery główne grupy chorych na schorzenia dermatologiczne o najwyższych skłonnościach samobójczych. Na drugim miejscu zakwalifikowane zostały młode osoby z ciężką odmianą trądziku z towarzyszącymi bliznami.

Aby obiektywnie ocenić stan choroby oraz jej wpływ na codzienne funkcjonowanie pacjentów, wprowadzono specjalne kwestionariusze dermatologiczne. Na ich podstawie stwierdzono dużą zależność miedzy występowaniem zmian trądzikowych a jakością życia chorych. Osoby cierpiące na trądzik są nadzwyczaj wrażliwe na postrzeganie własnego wizerunku. Problemy z akceptacją wyglądu zewnętrznego wpływają na negatywną samoocenę w sferze poznawczej, społecznej i emocjonalnej. Zaburzenia mogą występować nawet u osób z niewielkimi zmianami skórnymi, dlatego nie można bagatelizować nawet łagodniejszych odmian trądziku. U niektórych osób choroba prowadzi do nadmiernego (czasem wręcz obsesyjnego) skupiania się na własnym wyglądzie. Zdarzają się także przypadki, w których chorzy postrzegają u siebie zmiany trądzikowe o nasileniu znacznie większym niż ma to miejsce w rzeczywistości.

Trądzik istotnie wpływa na aspekty życia społecznego. Powoduje m.in. problemy w kontaktach międzyludzkich, kłopoty w nauce, trudności w znalezieniu pracy i dalszym życiu zawodowym. Dowiedziono, że u cierpiących na trądzik współczynnik bezrobocia jest wyższy niż u osób zdrowych. Problemy skórne są bardzo uciążliwe również przy spędzaniu wolnego czasu. Niektóre osoby ze zmianami trądzikowymi unikają wyjść na plażę, basen czy dyskotekę. Wiele z nich odczuwa skrępowanie w kontaktach z partnerem, współmałżonkiem oraz członkami rodziny.

Trądzik występuje najczęściej u młodzieży, w okresie życia kiedy szczególną uwagę przywiązuje się do wyglądu zewnętrznego. Zmiany skórne mogą być negatywnie odbierane przez rówieśników, co budzi poczucie lęku i wstydu. Ważne, aby w tym trudnym okresie, młody człowiek znalazł wsparcie w rodzinie. Niestety dość często rodzice lekceważą problemy skórne dziecka, twierdząc, że „samo przejdzie”. Przy takim nastawieniu, młody człowiek czuje się sam ze swoją chorobą, nasilając w sobie poczucie winy i braku zrozumienia. Bywa też, że duże wydatki związane z terapią (częste wizyty w gabinetach dermatologicznych i kosmetycznych, innowacyjne metody leczenia) obciążają budżet rodzinny, co prowadzi do licznych nieporozumień. Podobnie jak nastolatki, dorośli cierpiący na trądzik również zmagają się z problemem obniżonej pewności siebie w kontaktach międzyludzkich i izolują się od społeczeństwa. Nierzadko unikają zatrudnienia, które wymagałoby częstych kontaktów z innymi ludźmi, tracąc przy tym możliwość wyższych zarobków oraz satysfakcję z wykonywanej pracy. U szczególnie wrażliwych osób obserwuje się częste absencje zawodowe z powodów zmian skórnych.

Życie z trądzikiem nie jest proste. Schorzenie to, częstokroć bagatelizowane przez lekarzy i rodzinę, u wielu osób wiąże się z istnieniem przewlekłego stresu i ograniczeniami w życiu codziennym. Odpowiednia terapia pod ścisłą kontrolą dermatologa (jeżeli jest taka konieczność, również współpraca z psychologiem bądź psychiatrą) oraz wsparcie i pomoc bliskich to klucz do efektywnego leczenia. Pozytywne efekty kuracji przyniosą nie tylko poprawę stanu skóry, ale także polepszą kondycję psychiczną (wzrośnie pewność siebie i poczucie własnej wartości). Chory zacznie czerpać więcej radości z życia i znacznie poprawi się jego kontakt z ludźmi. Wszystko to sprawi, że jego jakość życia wzrośnie, a ryzyko wystąpienia depresji zmaleje.

Joanna Kamińska