Granica tego, co w filmie można pokazać, jest przekraczana coraz częściej. Tryskająca ze wszystkich stron krew, morderstwa, gwałty są chwytem stosowanym w prawie każdym dziele akcji. Nie zawsze spotykało się to z aprobatą opinii publicznej . Lista filmowych obrazów, których emisja była zakazana, jest bardzo długa. Poznajcie historię niektórych z nich.

Salo, czyli 120 dni Sodomy

Aby zrozumieć skandalizujący film Piera Paolo Pasoliniego trzeba zapoznać się z charakterystyką jego osoby. Poeta, pisarz, dramaturg, malarz – jednym słowem artysta! Z drugiej strony – nonkonformista, lewicowiec, homoseksualista. Połączenie tych wszystkich cech to mieszanka wybuchowa, która kiedyś musiała wystrzelić. Czy za ową eksplozję można uznać Salo, czyli 120 dni Sodomy? Z całą pewnością tak. Historia filmu rozgrywa się w czasach II wojny światowej we włoskim miasteczku Salo. Przedstawiciele władz nazistowskich wybierają sobie 30 osób obu płci, po czym udają się z nimi do położonej z dala od miasta posiadłości. To, co następuje potem można nazwać kotłem zepsucia, ohydy, braku moralności, perwersji, dewiacji seksualnych i tortur. Włoski reżyser ukazał świat, w którym nie ma zasad, a człowiekiem rządzą prymitywne instynkty. W tle pojawia się muzyka klasyczna, która jest elementem ambiwalentnym w kontekście ogólnej estetyki filmu. Ze względu na wyjątkowo drastyczne sceny dzieło Pasoliniego zostało zakazane w 40 krajach. Każdy powinien je oglądać na własną odpowiedzialność.

Mechaniczna pomarańcza

Mechaniczna pomarańcza jest jednym z wielu dzieł Stanleya Kubricka, opartym na fabule książki o tym samym tytule, napisanej przez Anthony’ego Burgessa. W barze Korova, gdzie dominują ascetyczne, chłodne barwy, a za element dekoracyjny służą posągi nagich kobiet, zbierają się trzej przyjaciele. Już na pierwszy rzut oka widać, że nie są to zwykli nastolatkowie. Biały kombinezon, czarny melonik i charakterystyczny makijaż oka to ich znak rozpoznawczy. Napadają na bezdomnych, rabują i gwałcą. Przypominają groteskowe postaci, klaunów, którzy zagubili gdzieś swoją moralność i człowieczeństwo w chorym pragnieniu zabawy cudzym kosztem. Z jednej strony budzą obrzydzenie, z drugiej widzimy w nich godnych pożałowania niedojrzałych chłopców. Nastolatki, ze względu na charakterystyczny wygląd bohaterów, niczym z komiksu i futurystyczną scenografię, mogą uznać, że są osobami godnymi naśladowania. Takie przypuszczenie pojawiło się po serii makabrycznych wydarzeń, które miały miejsce w Wielkiej Brytanii, w niedługim czasie po premierze Mechanicznej pomarańczy. Po okrzyknięciu dzieła zbyt brutalnym reżyser sam postanowił wycofać je z dystrybucji. Powiedział, że będzie wyświetlane dopiero po jego śmierci. Tak też się stało. Na odważny czyn pokazania go, pomimo zakazu, porwał się Scala Club Film, któremu wytwórnia Warner Bross wytoczyła później proces. Ponadto Mechaniczna Pomarańcza została zakazana m. in. w Korei Południowej, Hiszpanii, Irlandii oraz RPA.

Matka Joanna od Aniołów

Film został bardzo ostro skrytykowany przez środowisko religijne i samego kardynała Stefana Wyszyńskiego za obrazę uczuć religijnych. O czym opowiada? Główny zamysł dzieła opiera się na opowiadaniu Jarosława Iwaszkiewicza. Akcja dzieje się na Smoleńszczyźnie w XVII wieku. Do klasztoru przyjeżdża ksiądz Suryn, aby odprawić egzorcyzmy nad siostrą przeoryszą, która prawdopodobnie jest opętana. Niestety modlitwy nie przynoszą zamierzonego efektu, a egzorcysta popada w dziwny stan. Zaczyna czuć pociąg do pięknej przeoryszy…

Nadzy i rozszarpani

Fabuła dzieła została podzielona na dwie części. W amazońskiej dżungli znika ślad po grupie reportażystów, którzy zostali wysłani, aby zbadać życie kanibali. Jeden z bohaterów – profesor Monroe postanawia ich odnaleźć. Na miejscu jest świadkiem brutalnych czynów, praktykowanych przez tamtejszych mieszkańców. Znajduje również taśmy video, pozostawione przez zaginionych. Kolejna część rozgrywa się w Nowym Jorku, gdzie w studiu filmowym jest prezentowana zawartość taśm. Jest szokująca… Po ukazaniu się filmu zaczęły krążyć pogłoski, że odtwórcy głównych ról nie żyją. Deodato – twórca filmowego obrazu podobno musiał udowodnić, że tak nie jest, pokazując się z nimi publicznie. Film został zakazany w ok. 60 krajach.

Ostatnie kuszenie Chrystusa

Tytuł dzieła Ostatnie kuszenie Chrystusa może sugerować pojawienie się na ekranie przerażających postaci diabła i demonów. Jednak istota tego obrazu nie tkwi w sugestywnych wizjach, ale wyborze Jezusa, dotyczącym ostatniej woli Ojca: umrzeć za grzeszników czy pozostać przy życiu bez żadnych konsekwencji? Rozterki, które przeżywa sprawiają, że jego postać traci na swojej boskości, staje się bardziej podobna do zwykłego człowieka. W taki też sposób Jezus został w filmie pokazany jako zwykły mężczyzna, który może pokochać kobietę. Film został zakazany w Chile, Singapurze, na Filipinach oraz w RPA.

Marta Nagórka