26 kwietnia 1986 rok … ma miejsce największa katastrofa w historii energetyki jądrowej. W Elektrowni Jądrowej im. W. I. Lenina w Czarnobylu dochodzi do wybuchu wodoru w reaktorze jądrowym, co skutkuje pożarem i rozprzestrzenieniem się substancji promieniotwórczych na szeroką skalę (skażeniu ulegają obszary Ukrainy, Białorusi i Rosji, a ogromna chmura radioaktywna wędruje po całej Europie). Przyczyną tragedii jest niewłaściwie przeprowadzony eksperyment, który (na przekór losowi) miał służyć usprawnieniu systemu bezpieczeństwa reaktora. Od dnia katastrofy mija już 28 lat. Obecnie tereny elektrowni oraz pobliskie, opustoszałe miasto Prypeć (zwane Miastem Widmo) stanowią jedną z największych atrakcji turystycznych Ukrainy.

Według oficjalnych danych, bezpośrednio z powodu katastrofy zginęło 31 osób (pracownicy elektrowni oraz członkowie ekip ratowniczych). Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) oszacowała liczbę zmarłych z powodu nowotworu wywołanego promieniowaniem, sięgającą nawet 9 tysięcy. Według raportu Forum Czarnobyla (powstałego z inicjatywy Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej) z obszarów dotkniętych największym skażeniem, wysiedlono ok. 350 tysięcy osób (116 tysięcy ewakuowanych natychmiast po wybuchu). Utworzona została Strefa Wykluczenia wokół Czarnobylskiej AES (potocznie zwana Strefą Zamkniętą lub Zoną Czarnobylską), obejmująca najbardziej skażone tereny. W jej zasięgu znalazły się północne rejony obwodu kijowskiego i żytomierskiego, sięgające aż do granic z Białorusią (długość strefy: 30 km).

Obszary te, owiane nutką grozy i tajemnicy, od lat wzbudzały duże zainteresowanie wśród społeczeństwa. Z biegiem lat wskaźnik napromieniowania obniżał się, a strefa „zakazana” zaczęła być bardziej dostępna dla ludzkiego oka. Rozpoczęła się organizacja specjalnych wycieczek do Czarnobyla i pobliskiego miasta Prypeć, z czasem cieszących się coraz większą popularnością. Obecnie napromieniowanie tych terenów jest niewielkie, a dawka promieniowania, jaką przyjmuje turysta podczas wycieczki, nie zagraża jego życiu ani zdrowiu.

W Polsce, w niektórych biurach podróży możemy znaleźć oferty, dotyczące wyjazdów do Zony Czarnobylskiej. „Pierwsza na polskim rynku oferta wyprawy ekstremalnej do miejsca, które jest znane każdemu na świecie, a odwiedzane przez tak niewielu. Miejsca gdzie niechlubna historia przeplata się z tajemnicą, a perełka ideologii socjalistycznej z wielką tragedią mieszkańców… Najbliższe okolice miasta Prypeć to jedna wielka „Strefa Zamknięta”, w której pomimo licznych zakazów dalej żyją ludzie odmawiający przesiedlenia.” – Tak swoją ofertę przedstawia jedno z biur podróży, Bis-Pol.

Miasto Prypeć zostało założone w 1970 roku, na potrzeby pracowników elektrowni jądrowej w Czarnobylu. Wybudowano tu osiedla mieszkaniowe, gdzie osadziło się ok. 50 tysięcy osób. Dzień po katastrofie nastąpiła decyzja o natychmiastowej ewakuacji mieszkańców. Ludzie w pośpiechu opuszczali miasto, pozostawiając wiele rzeczy, które do dziś możemy zobaczyć w opuszczonych budynkach (wiele z nich zostało jednak splądrowanych). Charakterystycznym elementem miasta jest przerażający diabelski młyn, będący częścią wesołego miasteczka, które dziś zamiast bawić, straszy… Częstym widokiem są tu porzucone mury sklepów, hoteli i restauracji. Możemy także zobaczyć opuszczone szkoły i przedszkola, gdzie wciąż leżą zabawki pozostawione przez dzieci.

Kolejnym ważnym punktem turystycznym jest elektrownia w Czarnobylu, wybudowana w latach 1977 – 1983. W mieście Czarnobyl najważniejsze atrakcje to m.in. główny plac miasta, pomnik strażaków, cerkiew i stadion miejski.

Ciekawostką jest fakt, że na tutejszych obszarach, w wyniku długoletniej nieobecności człowieka, zaczęła prężnie rozwijać się flora i fauna. Pozostawione przez ewakuujących się mieszkańców pożywienie, zwabiło wiele zwierząt. Ich liczebność znacznie wzrosła, a także nastąpił rozwój gatunków, które wcześniej tu nie występowały, bądź też wyginęły przed laty.

Większość biur podróży łączy wycieczkę do Czarnobyla ze zwiedzaniem Kijowa, tak więc przy okazji możemy zobaczyć stolicę Ukrainy.

Niegdyś tętniący życiem, przez wiele lat zapomniany, teraz „wykopany z przeszłości” Czarnobyl zaprasza ludzi ciekawych historii, głodnych niecodziennych wrażeń oraz pragnących przenieść się w inny świat.

Joanna Kamińska, 

fot. http://io.ua/1333631, http://www.vigivanie.com/photo-technogennih-avariy/96-chernobyl-photo.html