Po dwóch tygodniach od rozpoczęcia w Polsce protestów przeciwko masakrze dzików, mówimy: SPRAWDZAM! Oto FAKTY i MITY w dyskusji o odstrzale dzików.  Okazuje się, że opinia publiczna od początku była wprowadzona w błąd.

MIT #1
ASF przenoszą dziki

Owszem, to dziki są nosicielami wirusa, ale to nie one odpowiadają za przenoszenie choroby do hodowli, bo trzoda chlewna nie ma żadnego bezpośredniego kontaktu z dzikami czy innymi leśnymi zwierzętami.

Fakty:
Człowiek może przenieść wirusa do hodowli. Za przenoszenie wirusa odpowiadać mogą także:

• kleszcze i owady,
• pojazdy („Gdy zarażony dzik wpadnie pod pociąg, jego szczątki pozostające na podwoziu, mogą trafić nawet na drugi koniec kraju, by tam wywołać nowe ogniska choroby. (…)’’ – SGGW),
• polowania („Masowy odstrzał dzików w ramach polowań zbiorowych nie zapewni realizacji celu, jakiemu ma służyć, tj. zatrzymaniu ekspansji wirusa ASF w Polsce. Przeciwnie – zarówno wytyczne Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA), jak i krajowa praktyka wskazują, że zmasowane polowania na dziki walnie przyczyniają się do roznoszenia wirusa. Dzieje się to za sprawą (1) zwiększania zasięgów przemieszczania się spłoszonych zwierząt, które zarażają kolejne osobniki, (2) zanieczyszczania środowiska krwią zarażonych dzików, która może stanowić źródło nowych zakażeń, oraz (3) częstszego kontaktu z krwią i szczątkami zarażonych dzików przez myśliwych, bez możliwości skutecznego odkażenia w warunkach polowania. Zwiększona mobilność w ramach masowych odstrzałów może prowadzić do transmisji wirusa na duże odległości”  – autorzy Listu otwartego środowiska naukowego do Premiera RP w sprawie redukcji populacji dzików).

MIT #2
Odstrzał to jedyny skuteczny sposób na walkę z wirusem

Poprzednie intensywne odstrzały nie zatrzymały rozprzestrzeniania się wirusa. Mimo intensywnego odstrzału w ciągu dwóch lat, liczba stwierdzonych przypadków ASF u dzików wzrosła do 3407 przypadków.

Fakty:
Polska Akademia Nauk opublikowała stanowisko, w którym stwierdza, że do walki z wirusem ASF nie wystarczy sam odstrzał dzików, a potrzebne są badania nad epidemiologią tej choroby. Jak podkreśla natomiast wirusolog, prof. dr hab. Bogusław Szewczyk: „Przy wybiciu olbrzymiej ilości dzików, nielegalna sprzedaż mięsa i jego nielegalna utylizacja mogą stać się znacznie bardziej rozpowszechnione. W związku z tym, jest bardzo prawdopodobne, że choroba będzie występować częściej, a nie rzadziej niż dotychczas”.

 MIT #3
Nie da się zabezpieczyć chlewni w 100%

Chlewnie w większości nie są odpowiednio zabezpieczone. Opublikowany w styczniu 2018 r. raport Najwyższej Izby Kontroli punktuje zaniedbania Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Głównego Lekarza Weterynarii  w zakresie realizacji programu bioasekuracji, która jest jedyną skuteczną metodą zwalczania wirusa ASF. W latach 2015-2016 i w I półroczu 2017 r. aż 74% gospodarstw nie posiadało wystarczających zabezpieczeń przed wirusem ASF.

Fakt:
Według danych Państwowej Inspekcji Weterynaryjnej, to,  co eliminuje wirusa z chlewni, to ścisłe przestrzeganie zasad bioasekuracji.

MIT #4
Jako społeczeństwo otrzymaliśmy rzetelną informację w sprawie odstrzału dzików

Choć temat był (i nadal jest) szeroko komentowany w przestrzeni publicznej, nie dostaliśmy, jako społeczeństwo, rzetelnych informacji na temat odstrzału dzików. Opinia publiczna od początku była wprowadzana w błąd – poniżej przedstawiamy dowody.

Fakty:

• 1 stycznia br. na portalu wyborcza.pl opublikowano artykuł „Zaczyna się masakra dzików. Mogą odstrzelić niemal wszystkie”, w którym rzecznik PZŁ Paulina Marzęcka,  mówi, że do końca lutego myśliwi mogą odstrzelić „maksymalnie 210 000 dzików”. Przyznaje, że nie wie, ile jest ich obecnie w Polsce”. Informację o odstrzale 210 tys. dzików podawały również inne opiniotwórcze, ogólnopolskie media – m.in. radiozet.pl, dziennikwschodni.pl, wprost.pl, polskatimes.pl czy oko.press.pl i fakt.pl.
• 3 stycznia br. portal Oko.press publikuje pismo Ministra Środowiska z dn. 28.11.2018 r. (sygn. DL-III.670.5.2015/2018), które zawierało wyraźnie sformułowaną rekomendację (,,prośbę”) o dalsze prowadzenie ,,intensywnego odstrzału dzików w SKALI CAŁEGO KRAJU, co ma przyczynić się do maksymalnego obniżenia liczebności populacji dzików”  i wskazuje jako ,,metodę pośrednią wpływającą na ograniczanie rozprzestrzeniania się wirusa ASF ”.
• 9 stycznia br. na sejmowej konferencji prasowej, pod naciskiem społecznym, minister środowiska, Henryk Kowalczyk mówi, że ,,Styczniowe polowania wielkoobszarowe na dziki są ograniczone jedynie do kilku powiatów”.
• 10 stycznia br. Prezydent Andrzej Duda  spotkał się z Ministrami Środowiska i Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Głównym Lekarzem Weterynarii, gdzie obradowali nad planem skoordynowanych, wielkoobszarowych polowań na dziki. Po spotkaniu Prezydent zwrócił się do resortu środowiska o ,,rozważenie wyłączenia z odstrzału wysokoprośnych loch”.
• 11 stycznia br. Onet.pl dotarł do informacji z których wynika, że Minister Środowiska spotkał się 28 grudnia 2018 r. w Warszawie z  łowczymi okręgowymi z całego kraju. Na spotkaniu łowczy otrzymał od Ministra Środowiska komunikat/zarządzenie, iż pierwotny plan odstrzału obejmował całą Polskę! Minister Środowiska wystosował  do Łowczego Krajowego i Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych rekomendację dla wszystkich myśliwych, żeby        wstrzymać się od strzelania do prośnych i prowadzących młode loch. Główny Lekarz Weterynarii opublikował komunikat informujący, że, styczniowe polowania wielkoobszarowe odbywają się w województwach: pomorskim, warmińsko-mazurskim, podlaskim, mazowieckim, lubelskim, łódzkim, świętokrzyskim i podkarpackim. Obszar planowanego skoordynowanego odstrzału dzików obejmuje w sumie około 320 obwodów łowieckich, co stanowi około 6,8 % obwodów łowieckich dzierżawionych przez PZŁ.

Do dziś Polski Związek Łowiecki nie odpowiedział nam na szereg pytań odnośnie prowadzonych skoordynowanych odstrzałów dzików, w tym na pytanie ile dzików łącznie ma zostać zastrzelonych w sezonie łowieckim 2018/2019 łącznie oraz z wyszczególnieniem liczby dzików w ramach odstrzału sanitarnego.

MIT #5
Odstrzał dzików jest systemowym rozwiązaniem problemu w Niemczech

WWF Niemcy kilkakrotnie zabierała głos na temat efektywnej walki z rozprzestrzenianiem się tej choroby, np. w informacji prasowej ze stycznia 2018. Wyraźnie stwierdza w niej, że sam odstrzał dzików nie jest rozwiązaniem walki z rozprzestrzenianiem się wirusa.

„Rozpowszechniający się w Europie wirus ASF jest głównie związany z działalnością człowieka i skutkiem słabego zabezpieczania ferm trzody chlewnej oraz braku przestrzegania zasad higieny. Dziki mogą również odgrywać ważną rolę w rozprzestrzenianiu się choroby. Wysoka liczba dzików w Niemczech związana jest z uprawą kukurydzy i rzepaku. Jest to idealne środowisko do życia dla dzików dostarczające im wysokoenergetyczną żywność. Polowanie i wrogowie naturalni, tacy jak wilki, nie zmniejszą liczby dzików. Potrzebujemy bardziej zrównoważonych praktyk rolniczych, w tym dywersyfikacji upraw” – mówi Moritz Klose, Program Officer Wildlife Germany and Europe, WWF Niemcy.

Fakt:
Szacowana populacja dzików w Niemczech wynosi od około 3 do 5 milionów dzików, w Polsce według danych GUS, populacja dzików w Polsce to około 87 900 osobników (dane GUS, stan na 10.03.2018) do 229 tysięcy (dane Polskiego Związku Łowieckiego). Nawet przyjmując drugą, wyższą liczbę, to w Polsce mamy prawie 22-krotnie mniejszą populację. Niemcy odstrzeliwują 17% populacji dzików.

Zabijanie tysięcy dzików w miejscach, w których nie ma wirusa, ani nie graniczą one ze strefą zakażenia, to po prostu bezsensowna rzeź. Dodatkowo, w miejsca z których usunięto dziki, przyjdą kolejne zza granicy i te mogą być właśnie zakażone.

Źródła:
https://naukadlaprzyrody.pl/2019/01/17/dziki-a-zwalczanie-asf-perspektywa-wirusologa/ [dostęp: 21.01.2019]

http://magazynkaszuby.pl/2018/03/haniebna-masakra-dzikow-nieskuteczna/[dostęp: 21.01.2019]

http://naukawpolsce.pap.pl/sites/default/files/201901/Stanowisko%20PAN%20-%20ASF_15%20I%202019%20final.pdf [dostęp: 21.01.2019]

https://www.wetgiw.gov.pl/   [dostęp: 21.01.2019]

https://www.wwf.de/2018/januar/ueberfluessiges-halali/ [dostęp:14.01.2019]

https://www.wwf.de/2018/mai/grenzgaenger-schwein/ [dostęp:14.01.2019]

Opinia Samodzielnego Zakładu Zoologii Leśnej i Łowiectwa Wydziału Leśnego SGGW w Warszawie pt. „Czy ASF jeździ koleją?” [dostęp: 21.01.2019]

https://naukadlaprzyrody.pl/2019/01/09/list-otwarty-srodowiska-naukowego-w-sprawie-redukcji-populacji-dzikow/?fbclid=IwAR0ZvL5m1ZWdxq0zy5vzhkyDimAJTZzor4k6IXcMg_IICYRhaAjnE7yhmhw[dostęp: 14.01.2019]

https://wiadomosci.onet.pl/tylko-w-onecie/odstrzal-dzikow-minister-henryk-kowalczyk-zarzadzil-polowania-na-dziki-w-calym-kraju/dpev8g3 [dostęp: 14.01.2019]

https://oko.press/minister-kowalczyk-polowania-wielkoobszarowe-tylko-w-kilku-powiatach-nie-dodal-ze-mialy-byc-w-calej-polsce/ [dostęp: 16.01.2019]