Skąd się wzięły nazwy dzielnic Warszawy?

Jest ich całe mnóstwo, a każda z nich to osobna historia. Które dziś przybliżę. Ciekawi?
 
 

Na początek banały:

Bemowo – tutaj historia jest banalna i oczywista – osiedle swoją nazwę zawdzięcza nazwisku gen. Józefa Bema. Ursynów z kolei, to sprawka Juliana Ursyna Niemcewicza. Ursus – tutaj nazwa osiedla pochodzi od Zakładów Mechanicznych „Ursus”. Pelcowizna – to nazwa pochodząca od folwarku, który kiedyś należał do Pelca. Chomiczówka – istnieje dzięki rodzinie Chomiczów. Czerniaków – starej wsi Czerniakowo. Sadyba – z kolei pochodzi od Oficerskiej Spółdzielni Budowlano-Mieszkaniowej „Sadyba”. Słowo to oznacza – banalnie – osiedle. Kabaty również pochodza od nazwiska – Kabat. Solec istnieje dzięki wsi, dużo starszej niż sama Warszawa. „Jej geneza jest dość łatwa do rozszyfrowania – pochodzi od soli, która jako jeden z towarów była przewożona barkami z ówczesnego portu na Wiśle. W XVI wieku zbudowano też tam magazyny soli.”

Teraz pora na nieco bardziej skomplikowane obce wpływy:

Sporo nazw miejsc w Warszawie wywodzi się z języków obcych (głównie francuskiego). Takim przykładem może być – Żoliborz. Nazwa pochodzi od słów „joli bord” – „piękny brzeg”. A Marymont to „Marie mont” – „góry Marii” – ukochanej Jana III Sobieskiego. „Tam, gdzie dziś znajduje się Park Kaskada, król wzniósł dla Marysieńki letnią rezydencję.” Przez nawiązania do języka francuskiego, utarło się, że Mokotów to francuskie „mon coteau” – „moje wzgórze”. To jednak nieprawda. Nazwa wywodzi się od wsi o nazwie „Mokotowo”. Natomiast Wilanów to Milanów, lub Milanowo. Co z kolei „pochodzi od imienia Milon lub Milan, które to z kolei wywodzi się prawdopodobnie z imion złożonych typu Milosław, Milobrat. W 1677 r. dwór w Milanowie został odkupiony przez Jana III Sobieskiego (za pośrednictwem Marka Matczyńskiego), jako Villa Nova. Obecna nazwa to najprawdopodobniej spolszczona forma nazwy pałacu Villa Nova.”

Saska Kępa z kolei pierwotnie, po prostu Kępa, która do XVII wieku nie była na stałe zamieszkiwana. W momencie, gdy zasiedlili ją osadnicy holenderscy, zaczętą ja nazywać Kępą Olenderską. Obecnej nazwy – Saska Kępa, zaczęto używać dopiero w wieku XVIII. „Nazwa pochodzi od napływających w tę okolicę w XVIII wieku osadników saskich. Ponoć w tych rejonach często też koszarowała saska gwardia.”

Nazwa Wola pochodzi od wolnych elekcji. W 1575 roku „na polach między wsią Wielka Wola a Starym Miastem, odbyła się pierwsza elekcja na Woli, podczas której wybrano Stefana Batorego, a potem jeszcze dziewięciu kolejnych królów Polski. Nawiasem mówiąc, nazwa osiedla Koło wywodzi się od Koła Rycerskiego, czyli miejsca, w którym stawało zgromadzenie posłów ziemskich. Z drugiej strony nazwa Ochota wzięła się od karczmy, która – jeśli wierzyć historykom – znajdowałaby się dziś przy ul. Kaliskiej 1. Lokal ten nosił właśnie wyjątkowo chwytliwą i trafną jak na przybytek tego rodzaju nazwę „Ochota” i z całą pewnością nie obowiązywał w nim zakaz spożywania alkoholu, surowo przestrzegany na polach elekcyjnych. Można by więc popisać się tu umiarkowanie błyskotliwym żartem i powiedzieć, że w kwestii alkoholu to na Woli była ochota, a na Ochocie wola.”

Podobnie ma się Wawer, który swoją nazwę zawdzięcza również karczmie. „Inna teoria głosi, że „Wawer” jest zniekształconą formą słowa „chabero” (chwast, badyle), co zapewne jest nie najlepszą wiadomością dla mieszkańców Wawra obdarzonych wielkomiejskimi ambicjami.”

Służew i Służewiec pochodzą od słowa „służ” – „sługa”. „Nazwa wskazuje na zależność właściciela wioski od pana, na gotowość do poświęceń i obrony, wówczas przed najazdami Jadźwingów ze wschodu – twierdzi historyk prof. Wojciech Włodarczyk. W kontekście „Mordoru”, zagłębia biurowego mieszczącego się obecnie na terenie Służewca, nazwa ta jest co najmniej lekko ironiczna. Na pocieszenie dla wszystkich pracowników tamtejszych korporacji (…) można też znaleźć inną interpretację, sugerującą, że nazwa wzięła się od zakonu Benedyktynów, który powstał na tym terenie w XI wieku. W tym przypadku nazwa miałaby odnosić się do służby Bogu.”

Bielany również mają powiązania religijne. „W drugiej połowie XVII wieku sprowadzono tam, spod Krakowa zakon kamedułów, który otrzymał tu liczne nadania ziemi i wzniósł zespół budynków klasztornych, a nazwa dzielnicy wzięła się od białych szat, które noszą zakonnicy.”

Bródno – jego nazwa pochodzi od „warownego grodu z IX wieku, który znajdował się na terenie Lasku Bródnowskiego. Gród nazywał się oczywiście Bródno, a jego nazwa wzięła się zaś od pobliskiego brodu – czyli płytkiej przeprawy przez rzekę – na Wiśle. Inna teoria głosi, że nazwy dzielnicy użyczyła przepływająca kiedyś tamtędy niewielka rzeczka Brodnia, której mało imponujące rozmiary – i fakt, że w międzyczasie wyschła i zniknęła z map – wskazują na to, że nosiła tę nazwę ze względu na liczne brody i płycizny.”

Włochy nie mają nic wspólnego ze słoneczną Italią. „W średniowieczu na określenie tych terenów stosowano nazwy Sopęchy i Porzucewo. W 1452 r. Porzucewo nabył Jan Włoch od Piotra Strachoty. Nazwę wsi z Porzucewo na Włochy, zmieniła jego siostrzenica – Katarzyna w pierwszej połowie XVI wieku. Inną „włoską” pomyłką jest Muranów. Nazwa ta wcale nie nawiązuje do murów ani murowania, czy też miejskiego charakteru tej okolicy. Historia jest dalece bardziej zaskakująca – otóż w 1686 Włoch Józef Szymon Bellotti, nadworny architekt polskich królów Michała Korybuta-Wiśniowieckiego i Jana III Sobieskiego, zbudował pałacyk i nazwał go na pamiątkę wysepki Murano, która należała do jego ojczystej Wenecji.”

A nazwa Praga wzięła się od „powstałej w XV wieku osady położonej na prawym brzegu Wisły naprzeciwko obecnego Starego Miasta i Mariensztatu. Jej nazwa oznacza miejsce wcześniej porośnięte lasem, wyprażone pod zasiewy. „Wyprażanie” było ówczesną nazwą na wypalanie zalesionych terenów pod uprawę lub zabudowę.”

Zaskoczeni?

ZOSTAW ODPOWIEDŹ