Coraz więcej zatrudnionych w Polsce wykazuje syndromy wypalenia zawodowego – wynika z najnowszego raportu Benefit Systems. Wysokie tempo pracy, presja czasu i zadaniowy multitasking sprawiają, że coraz więcej pracowników nie wytrzymuje przeciążenia. Jak się jednak okazuje, w zadbaniu o formę mentalną pomaga polskim pracownikom aktywny relaks – 41% zatrudnionych chcąc odreagować stres, wybiera aktywność fizyczną.

Utrzymanie dobrej kondycji psychicznej pracowników w Polsce, a co za tym idzie odpowiedniego poziomu zaangażowania i motywacji do pracy, jest obecnie sporym wyzwaniem. Jak wynika z raportu Benefit Systems „Zmęczeni, obojętni, niezaangażowani. Postpandemiczne potrzeby pracowników” co trzeci zatrudniony (35%) zgłasza obecnie, że odczuwa znużenie i wykończenie po pracy nawet kilka razy w tygodniu, z czego co dziesiąty pracujący respondent (9%) codziennie. Poczucie frustracji i zmęczenia pracą dotyka jednego na pięciu dorosłych Polaków (22%), zaś do mniejszego zaangażowania podczas obowiązków służbowych kilka razy w tygodniu przyznaje się już co dziesiąta osoba (12%).

Co alarmujące dla pracodawców, 14% zatrudnionych przyznaje, że przynajmniej kilka razy w tygodniu wyraża się o swojej pracy w negatywny sposób.

Jak twierdzi dr Elżbieta Lisowska, ekspert w zakresie stresu organizacyjnego i wypalenia zawodowego związana z Uniwersytetem SWPS, wypalenie zawodowe nie jest zwykłym zmęczeniem, ale długotrwałym wyczerpaniem psychicznym i fizycznym, a przede wszystkim utratą sensu.

– Początkiem syndromu jest rozczarowanie spowodowane dużym rozdźwiękiem między wyobrażeniami a rzeczywistością, co wynika często z nierealistycznych oczekiwań związanych z naszą rolą w pracy, relacjami czy osiągnięciami. Początkowo zwiększamy wysiłki, by zrealizować wygórowane oczekiwania, jednak po pewnym czasie czujemy się pozbawieni sił, przy jednoczesnym braku efektów. Frustracja i złość manifestuje się traktowaniem współpracowników przedmiotowo, a nawet agresywnie, a sytuację pogarsza poczucie, że wyniki w pracy są dalekie od naszych oczekiwań – komentuje dr Elżbieta Lisowska.

Jak wymienia ekspertka, objawów odnoszących się do mniejszego zaangażowania w pracę jest wiele. Są to m.in. trudności z organizacją pracy czy upośledzenie procesów poznawczych takich jak pamięć, myślenie czy uważność, co wpływa negatywnie na  koncentrację czy kreatywność. Pojawia się niepewność przy podejmowaniu decyzji, nawet takich, które wcześniej nie były dla pracownika problemem. Według dr Lisowskiej wyniki raportu Benefit Systems wnoszą kolejne informacje do dyskursu dotyczącego skali zjawiska wypalenia w Polsce. – Biorąc pod uwagę moje 20-letnie badania syndromu mogę powiedzieć nawet więcej – wyniki te są alarmujące. Tylko 18-20% pracowników nie okazuje żadnych symptomów wypalenia, 15-18% jest w fazie ostrej, ale pozostali, czyli 60-70 % jest już w procesie na różnym jego etapie – dodaje.

Zmęczeni przed pracą

Jedną z przyczyn, która przybliża pracowników ku wypaleniu, jest popandemiczne przyspieszenie. Po lockdownach i okresie wielkiej niepewności w wielu przedsiębiorstwach rozpoczął się czas intensywnego odrabiania strat. Pracownicy częściej są zmuszeni pracować w myśl zasady „jak najwięcej, jak najszybciej”, więc funkcjonują w permanentnym stresie. Przedłużający się stres i napięcie negatywnie wpływają na już i tak nadszarpniętą kondycję psychiczną – w samym tylko 2021 roku zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania były powodem ponad 25 milionów dni absencji chorobowej. Według ekspertów kluczem przedsiębiorstw do odzyskania utraconej produktywności jest dziś regeneracja pracowników.

– Ostatnie lata można porównać do biegu na długim dystansie, w którym nie mamy czasu na przerwę i regenerację. W pandemii wiele branż i przedsiębiorstw walczyło o przetrwanie, później o szybką odbudowę kondycji finansowej, co znacząco obciążało psychicznie i fizycznie wielu pracowników. Efekty zmian, których doświadczyliśmy w ostatnich latach widać w wynikach badania Benefit Systems. Co piąty pracujący w naszym kraju odczuwa zmęczenie jeszcze przed rozpoczęciem pracy, a w jej wykonywanie angażuje się w mniejszym zakresie co dziesiąty – komentuje Małgorzata Frankowska, Dyrektor ds. HR w Benefit Systems.

Wyciszenie reakcji stresowych

Do wypalenia zawodowego często przyczynia się nadmierny poziom stresu. Jak wynika z raportu, najpopularniejszym obecnie wśród Polaków sposobem jego odreagowania jest aktywność fizyczna, którą wybiera w tym celu 41% pracujących w kraju. Jak wskazuje dr Iwona Piątkowska, doktor nauk o kulturze fizycznej w zakresie nauk biomedycznych, aktywność fizyczna wzmacnia poczucie własnej skuteczności (self-efficacy), wycisza reakcję stresową i długofalowo uczy organizm, aby nie reagował zbyt intensywnie na stresory niezależnie od ich rodzaju.

– Odwołam się do ewolucji. Dziesiątki tysięcy lat temu sytuacje stresowe były związane z ruchem. Kiedy ciała migdałowate (części mózgu monitorujące otoczenie w poszukiwaniu zagrożenia) informowały o niebezpieczeństwie, aby przeżyć, trzeba było się ruszyć: walczyć, uciekać, przejść kilometry w poszukiwaniu jedzenia. Ruch był więc niemal wpisany w radzenie sobie z kryzysem i emocjami (co zawiera się w angielskim słowie emotion). Większa sprawność fizyczna pozwalała częściej wychodzić z tarapatów, przez co była cechą budującą wiarę we własne możliwości. Dlatego u osób sprawniejszych fizycznie zagrożenia nie wywoływały silnej reakcji stresowej. Choć dziś stresujemy się z innych powodów niż nasi przodkowie, nasze ciało i mózg wykorzystują ten sam system reagowania i wyższa sprawność nadal przekłada się na poczucie skuteczności oraz lepszą normalizację centralnego układu stresu, czyli osi HPA (podwzgórze-przysadka-nadnercza) – komentuje dr Iwona Piątkowska, doktor nauk o kulturze fizycznej w zakresie nauk biomedycznych, dietetyk i ekspert programu Zdrowie na Etacie.

Wpływ kart sportowych

Z badania Benefit Systems wynika także, że czterech na pięciu posiadaczy karty MultiSport (czyli blisko 900 tys. osób w Polsce) przyznaje, że dzięki aktywności fizycznej z kartą ma lepsze samopoczucie. W dużym stopniu odczuwają także pozytywny wpływ regularnego ruchu na zaangażowanie i efektywność w pracy.

– Korzyści płynące z regularnego ruchu, na które zwracają uwagę użytkownicy programu MultiSport to także poprawa jakości snu, lepsza efektywność w pracy i koncentracja. Nieoceniony jest także wpływ regularności w ruchu na redukcję stresu – użytkownicy Programu MultiSport przyznają, że systematyczny ruch i odpowiednia dawka endorfin zmniejszają poziomu stresu powstałego w pracy. Dodatkowo aż 94% z nich przyznaje, że aktywność fizyczna z kartą przekłada się na większą energię, motywację i zaangażowanie w pracy. Wynik ten to dobry prognostyk dla pracodawców, którzy m.in. poprzez karty sportowe, wspieranie drużyn firmowych czy inne działania promujące sport w miejscu w pracy, inwestują w zdrowie pracowników, ale także ich efektywność i poziom zaangażowania– komentuje Emilia Rogalewicz, Członek Zarządu Benefit Systems.

Źródło: Raport Benefit Systems „Zmęczeni, obojętni, niezaagażowani”