Niecały miesiąc po śmierci lidera rosyjskiej opozycji Aleksieja Nawalnego, w Rosji odbędą się wybory prezydenckie. Żona zmarłego opozycjonisty nawołuje do protestów, na pogrzeb Nawalnego przychodzą tłumy Rosjan skandujących jego nazwisko, a liderzy świata zachodniego wyrażają swoje poparcie dla zmarłego. Świat filmu także nie pozostaje obojętny na te wydarzenia. Oscara dla najlepszego długometrażowego filmu dokumentalnego otrzymuje obraz nakręcony przez reporterów Associated Press „20 dni w Mariupolu”, opowiadający o pierwszych dniach rosyjskiej inwazji na Ukrainę. Podczas gali oscarowej Andrea Bocelli i jego syn Matteo wykonują utwór ku czci zmarłych w tym roku artystów, ale tę część otwiera archiwalne nagranie Nawalnego. Jego postać upamiętnił także polski serwis streamingowy ARTE.tv, który przygotował darmową kolekcję filmów w przede dniu wyborów w Rosji.

W ubiegłym roku Oscara za najlepszy dokument długometrażowy zdobył film pt. „Nawalny”. Wtedy w jego imieniu na scenie podczas oscarowej nocy pojawiła się jego żona Julia, która powiedziała, że „marzy o dniu, kiedy Rosja będzie wolna”. Sam Nawalny twierdził, że jeśli zdecydują się go zabić, będzie to oznaczało, że opozycja jest niewiarygodnie silna. Przed nami kolejne wybory w państwie Putina. Czy zmiany na Kremlu są możliwe?

„Nawalny wróg nr 1 Putina”

Był najbardziej znanym rosyjskim opozycjonistą: Aleksiej Nawalny, oskarżony o ekstremizm polityczny, otruty w 2020 roku, aresztowany w 2021 roku, zmarł 16 lutego 2024 roku w wieku zaledwie 47 lat w syberyjskim obozie karnym nr 3 w niewyjaśnionych jak dotąd okolicznościach. Jak Nawalny stał się najzacieklejszym przeciwnikiem Putina? Reżyser Igor Sadreev przez długi czas potajemnie pracował nad filmem o najbardziej znanym rosyjskim opozycjoniście. Po inwazji Rosji na Ukrainę opuścił Moskwę, wywożąc z kraju obszerny materiał filmowy. Po przybyciu do Berlina był w stanie ukończyć film wraz ze swoim kolegą, dziennikarzem Aleksandrem Urzhanovem. Udało im się przekonać przyjaciół i krytyków Nawalnego do opowiedzenia jego historii z własnej perspektywy. Za sprawą tych spotkań, rozmów z krewnymi, zwolennikami, finansistami, dziennikarzami, przeciwnikami czy współpracownikami ożywia jego historię i tworzy pełen sprzeczności portret. Jego początki w liberalnej partii „Jabłoko” i wydalenie po ksenofobicznych filmach oraz rasistowskich wypowiedziach, następnie przemiana w charyzmatycznego działacza na rzecz walki z korupcją… Historia Nawalnego jest trzymającą w napięciu opowieścią o pułapkach i niebezpieczeństwach związanych z dążeniem do władzy politycznej w Rosji. Jednak w systemie, który nie dopuszcza żadnych alternatyw, politycy opozycji płacą najwyższą cenę.

NAWALNY_WRÓG NR 1 PUTINA_ARTE.TV

„Rosja w cieniu Nawalnego”

Aleksiej Nawalny pozostawał uwięziony w jednym z najsurowszych więzień w Rosji, „kolonii karnej” 100 kilometrów na północny wschód od Moskwy. Tymczasem, opozycja wobec Putina próbuje się odbudować po fali aresztowań. Wśród 10 000 zatrzymanych w całym kraju jest młoda Anastasia Pantchenko z Krasnodaru w południowej Rosji. To milionowe miasto jest administracyjną stolicą regionu nad Morzem Czarnym. To tam podobno Władimir Putin zbudował sobie pałac, którego istnienie odkrył Nawalny. Reporterzy ARTE.tv towarzyszyli młodej liderce ruchu Nawalnego. „Nastya” jest zdeterminowana, by walczyć z korupcją w rządzie wraz z młodymi aktywistami, którzy dorastali pod rządami Putina. Więżąc głównego przeciwnika i tłumiąc demonstracje, Kreml zapewne przyczynił się do ośmielenia rosyjskiej opozycji. Ten reportaż poświęcony jest młodym aktywistom takim jak ona, którzy dorastali pod rządami Putina, ale marzą o politycznej alternatywie dla Rosji. 

Rosja w cieniu Nawalnego | ARTE po polsku

„Wojna i sprawiedliwość”

Film dokumentalny „Wojna i sprawiedliwość” bada, dlaczego tak trudno postawić agresorów przed Międzynarodowym Trybunałem Karnym (MTK) w Hadze. W marcu 2023 r. Karim Khan, główny prokurator MTK, wydał nakaz aresztowania prezydenta Rosji Władimira Putina. Oskarżenie: uprowadzenia ukraińskich dzieci. W związku z inwazją na Ukrainę Europa ma jednak związane ręce wobec Putina, ponieważ zgodnie ze swoim statutem Międzynarodowy Trybunał Karny może prowadzić dochodzenie jedynie po uzyskaniu zgody agresora, ironicznie, w tym przypadku Rosji.

WOJNA I SPRAWIEDLIWOŚĆ | ARTE.tv

„Porwania ukraińskich dzieci”

16-letnia Ukrainka Lisa była przetrzymywana przez osiem miesięcy w Rosji. Teraz, gdy jest już bezpieczna w Kijowie, ledwo powstrzymuje łzy, opowiadając o tragicznych przeżyciach, jakie ją spotkały. Wraz z nią wróciło czworo innych dzieci. Cała piątka myślała, że już nigdy nie zobaczy swojego kraju i rodzin. Status wielu innych ukraińskich dzieci jest nadal nieznany (szacuje się, że w głąb Rosji zostało wywiezionych od 200 000 do 300 000). Organizacja NGO „Save Ukraine”, której prezesem jest Mykoła Kuleba, zajmuje się sprowadzaniem deportowanych dzieci do ich ojczyzny – szuka i namierza porwanych przez Rosjan małoletnich. Setka wolontariuszy z tej organizacji działa na wyzwolonych terenach, by sprowadzić je bezpiecznie na teren Ukrainy. Reportaż „Porwania ukraińskich dzieci” w reżyserii Damiena Fleuretta i Sashy Aleksandrenko opowiada o szczegółach tego procederu, o którym zrobiło się głośno na całym świecie. Widzowie ARTE.tv usłyszą także relacje samych uprowadzonych.

PORWANIA UKRAIŃSKICH DZIECI | ARTE.tv

Więcej reportaży na temat Rosji można obejrzeć pod linkiem: Rosja 2024 – przewidywalne wybory – Polityka i społeczeństwo | ARTE po polsku

O ARTE.tv

ARTE.tv to bezpłatny kulturalny kanał VOD współfinansowany ze środków unijnych, który powstał z inicjatywy publicznego, niekomercyjnego, francusko-niemieckiego kanału kulturalnego ARTE, istniejącego na rynku już od 30 lat. ARTE.tv ma na celu dotarcie do jak najszerszego grona Europejczyków poprzez udostępnianie wysokiej jakości programów w językach ojczystych odbiorców. Programy ARTE są dostępne w Internecie bezpłatnie w kilku wersjach językowych: francuskiej, niemieckiej, angielskiej, hiszpańskiej, polskiej i włoskiej.

Bezpłatna oferta cyfrowa ARTE.tv obejmuje najciekawsze programy z ramówki ARTE – nowoczesne filmy dokumentalne, reportaże śledcze, magazyny poświęcone aktualnym zagadnieniom społecznym, polityce, historii, podróżom, technologii, kulturze i popkulturze i sztuce.

Oferta obfituje także w relacje z różnorodnych występów scenicznych: spektakli operowych, baletowych, teatralnych oraz koncertów pełnego przekroju gatunków muzycznych. Programy ARTE.tv można oglądać bezpłatnie na www.arte.tv/pl, na urządzeniach mobilnych, a także na smart TV i na kanale na YouTubie https://www.youtube.com/c/ARTEtvDokumenty.

Więcej informacji i nowości: http://facebook.com/ARTEpopolsku, https://twitter.com/ARTEpl

Aby otrzymywać cotygodniowy newsletter z nowościami ARTE.tv można zapisać się na stronie https://www.arte.tv/pl/articles/newsletter.