Muzeum Warszawy, Rynek Starego Miasta 42, 30.11.2024–29.06.2025

Anna Libera, AWA WSCHO z cyklu Strasznie nam się tu podoba! Muzeum Warszawy. fot. M. Matyjaszewski, A. Sulej

Muzeum Warszawy udostępniło wyjątkową ścieżkę zwiedzania Sztuka wspierania, która łączy dzieła sztuki współczesnej z historycznymi zbiorami, tworząc przestrzeń dialogu między przeszłością a teraźniejszością. Dzięki współpracy Muzeum z Fundacją Muzeum Warszawy, w ciągu zaledwie dwóch lat kolekcja wzbogaciła się o 35 współczesnych prac autorstwa 17 artystów i artystek. To ważny krok w uzupełnieniu procesu dokumentowania Warszawy oraz życia jej mieszkańców i mieszkanek o współczesny kontekst.

 – Wzbogacanie kolekcji Muzeum Warszawy o dzieła współczesne jest nie tylko wyrazem troski o dziedzictwo miasta, ale także sposobem na uchwycenie dynamicznych przemian społeczno-kulturowych – mówi Konrad Schiller, kierownik Muzeum Woli, oddziału Muzeum Warszawy. – Dzięki tym pracom nie tracimy z horyzontu tożsamości miasta, która nieustannie ewoluuje.

Fundacja Muzeum Warszawy, założona w 2022 roku, zmobilizowała prywatnych darczyńców, do wsparcia zakupu dzieł artystek i artystów, takich jak Zofia Kulik, Joanna Rajkowska, Chris Niedenthal, Pola Dwurnik, Mirella von Chrupek, Aleksandra Waliszewska, Olga Mokrzycka czy Stefan Paruch. – Bez wsparcia Fundacji przyszłe pokolenia odczułyby bolesny brak dzieł współczesnych artystów w kolekcji Muzeum – podkreśla Karolina Ziębińska, dyrektorka Muzeum Warszawy.

Rozwijanie kolekcji współczesnej to część większej misji instytucji. Jak zauważa Konrad Schiller:  – Muzeum Warszawy to przestrzeń, gdzie historia i współczesność wzajemnie się dopełniają. Naszym celem jest nie tylko zachowanie materialnego dziedzictwa miasta, ale także uwiecznienie zjawisk, które kształtują współczesną Warszawę.

Most między przeszłością a teraźniejszością

Lena Wicherkiewicz, kuratorka w Dziale Badań nad Historią Warszawy i Zbiorami, tak opisuje proces budowania kolekcji: – Przy wyborze kierujemy się szeroko pojętym kryterium „warszawskości” – interesuje nas zarówno przestrzeń miasta i jej przemiany, życie mieszkanek i mieszkańców, jak i współczesne zjawiska społeczno-polityczne. Zależy nam na reprezentacji artystek i artystów różnych pokoleń tworzących w Warszawie.

Wśród najbardziej ikonicznych prac znalazła się Strażnicy iglicy Zofii Kulik – dzieło analizujące doświadczenia PRL-u i transformacji ustrojowej. Fotografie Chrisa Niedenthala z lat 90. XX wieku ukazujące handel uliczny to reporterskie świadectwo transformacji społecznej i ekonomicznej.

Prace Marty Nadolle i Doroty Podlaskiej dodają do kolekcji perspektywę współczesnych migracji i życia wielokulturowego w Warszawie. Obrazy Nadolle przedstawiają zarobkową migrację młodych kobiet, a płótna Podlaskiej – życie wietnamskiej mniejszości na Stadionie Dziesięciolecia.
 – Rozwijając kolekcję, dbamy o ciągłość narracji. Współczesne prace wchodzą w dialog z historycznymi dziełami, często reinterpretując symbole, takie jak syrena warszawska, czy nawiązując do dawnych widoków miasta — podkreśla Wicherkiewicz.

Przykładem takiego dialogu jest obraz Mai Kiesner ukazujący pawilon nieistniejących Zakładów Przemysłu Odzieżowego „Cora”. Zakłady te były miejscem pracy Grażyny Hase, jednej z ikon polskiej mody. Obraz jest elementem opowieści o projektowaniu w czasach PRL, jednocześnie uzupełniając ikonografię warszawskiego modernizmu.

Ścieżka Sztuka wspierania – niebanalna ekspozycja

Od 30 listopada 2024 do 29 czerwca 2025 roku zwiedzający Muzeum Warszawy mogą przemierzać wystawę stałą specjalną trasą wyznaczoną współczesnymi dziełami. Nowe nabytki, udostępnione w ramach ścieżki Sztuka wspierania, są eksponowane w unikalny sposób – w kontekście historycznych artefaktów na wystawie stałej. Dzięki temu powstaje dialog między przeszłością a współczesnością. 

W Gabinecie Syren warszawskich prace Poli Dwurnik, Witka Orskiego, reinterpretują tradycyjne wizerunki syreny, dodając współczesne treści: feministyczne, autobiograficzne i związane z doświadczeniem macierzyństwa. Zarówno Dwurnik, jak i Orski ukazują syrenę jako postać niejednoznaczną, pełną symbolicznych odniesień. W Gabinecie Medali syreny Aleksandry Waliszewskiej i Olgi Mokrzyckiej są nowoczesną alternatywą do dawnych wzorów medalierskich.

W Gabinecie Detalu Architektonicznego obok fragmentów kamieniarki zniszczonych budynków Warszawy znalazły się kolaże i fotomontaże Joanny Rajkowskiej oraz Mirelli von Chrupek. Artystki odwołują się do wyobrażenia Warszawy jako przestrzeni koegzystencji ludzi, miasta i przyrody, ukazując, jak historia i współczesność przenikają się w materialnej tkance miasta.

W Gabinecie Portretów znalazły się także prace Poli Dwurnik, w tym autoportret z matką oraz rysunki z cyklu Kroniki towarzyskiej. Obie serie wnoszą osobistą perspektywę do zbiorów portretów, podkreślając ich biograficzny wymiar.

W Gabinecie Widoków Warszawy obrazy Marioli Przyjemskiej i Anny Libery przedstawiają miasto w nietypowych ujęciach – fragmentarycznych i nowoczesnych. Obraz Stefana Parucha Agrykola odnosi się do założeń urbanistycznych miasta i wchodzi w dialog z panoramami dawnej Warszawy zgromadzonymi w zbiorach Muzeum.

Dyrektorka Muzeum Warszawy, Karolina Ziębińska, podkreśla: – Nasze działania są inwestycją w przyszłość. Kolekcja współczesna dokumentuje dzisiejsze życie miasta, odzwierciedla fragment warszawskiej sceny artystycznej, ale także tworzy fundament dla przyszłych badań i refleksji nad Warszawą jako dynamicznie zmieniającym się organizmem.

* Od 30 listopada 2024 do 29 czerwca 2025 w Muzeum Warszawy można przemierzać wystawę stałą specjalną ścieżką współczesną, która powstaje dzięki programowi Sztuka wspierania.