Ostatni dzień października przez wiele osób jest kojarzony ze zwyczajem obchodzenia Halloween. To popularne święto wywodzące się z tradycji pogańskiej, w Polsce nadal budzi wiele kontrowersji. Czy słusznie? Duchy, wampiry, czarownice i upiory to tylko forma zabawy, do której każdy może się przyłączyć!

Geneza

Halloween faktycznie wywodzi się z tradycji pogańskiej, a konkretniej z celtyckiego święta – Samhain. Według kultury Celtów w Irlandii i Wielkiej Brytanii, w nocy z 31 października na 1 listopada witano zimę, a zarazem obchodzono święto zmarłych. Wierzono, iż w tą noc zaciera się granica między światem żywych i umarłych, a duchy mogą zstąpić na ziemię. Mieszkańcy osad, aby oddać cześć demonom, malowali twarze i przebierali się w skóry zwierząt, w celu upodobnienia się do zjaw. Druidzi przypuszczali, że w tę noc złe duchy wędrują po ziemi, szukając ciał, w które mogą wstąpić. Palono również wielkie ogniska, wokół których odbywały się tańce śmierci.

W miarę ekspansji chrześcijaństwa, zwyczaj ten zaczął stopniowo zanikać. Jednak w XIX wieku znowu zaczęło być głośno o Halloween. Tym razem za sprawą irlandzkich emigrantów, przybyłych do Stanów Zjednoczonych. Potomkowie Celtów pragnąc kontynuacji kultywowania swoich dawnych tradycji, sprowadzili je do Ameryki Północnej. Początkowo święto było obchodzone jedynie w małym gronie emigrantów, jednak w latach późniejszych, ze względu na rozwój przemysłu rozrywkowego, Halloween stało się istotnym elementem kultury masowej (oraz drugim najpopularniejszym świętem, zaraz po Bożym Narodzeniu). Obchodzone jest po dzień dzisiejszy, najhuczniej w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Irlandii i Wielkiej Brytanii. Nazwa Halloween pochodzi od zwrotu „All Hallows Eve”, czyli wigilia Wszystkich Świętych.

Zwyczaje

Na świecie istnieje mnóstwo zwyczajów celebrowania Halloween. Święto kojarzy się ze wszystkim co straszne i upiorne. Najczęstsze symbole to duchy, wampiry i czarownice. Pojawiają się również pajęczyny, zombie, nietoperze i czarne koty. Mieszkańcy często dekorują swoje domy i podwórka, przekształcając je w mroczne posesje. Halloween głównie kojarzy się z maskaradą i przebierankami, więc zwolennicy tego zwyczaju co roku organizują przyjęcia kostiumowe. Bardziej zamożni wielbiciele Halloween mogą pozwolić sobie na mrożącą krew w żyłach wycieczkę, śladami kultowych horrorów (jak na przykład las w stanie Maryland z filmu „Blair Witch Project” lub region Transylwanii w Rumunii). W noc 31 października popularnym miejscem jest również „Dom pani Winchester” w Kalifornii. Uchodzi za nawiedzony i można go wynająć w każdy piątek trzynastego oraz właśnie Halloween. Oprócz tego restauracje, kluby i kina oferują mnóstwo rozrywek specjalnie przygotowanych na tę noc, m.in. parady zombie, marsze wampirów czy kinowe maratony z horrorami.

Bardzo znanym zwyczajem jest również „Cukierek albo psikus?!” (ang. Trick or treat). Zabawa polega na odwiedzaniu domów sąsiadów przez przebrane dzieci, które zbierają słodycze. Brak smakołyków może skutkować zrobieniem „psikusa”.

Nikomu nie jest obce zapewne drążenie dyni. To zwyczaj, który coraz częściej jest spotykany również w Polsce. Polega na wydrążeniu dyni i wycięciu na niej wzoru upiornej twarzy. Po wykonaniu tej czynności, należy włożyć do środka świeczkę i cieszyć się przerażającym lampionem, zwanym Jack-o’-lantern. Środek dyni możemy wykorzystać do przygotowania dyniowej tarty z cynamonem lub zupy. Pestki warto przyprawić i ususzyć w piekarniku.

Kontrowersje

Halloween jest obyczajem, który powoli zaczyna być praktykowany również w naszym kraju. Jednak nie obchodzi się to bez kontrowersji. 1 listopada jest Dniem Wszystkich Świętych, który wiąże się z opłakiwaniem zmarłych i modlitwami za ich dusze. Kościół Katolicki twierdzi więc, że Halloween jest pogańskim zabobonem, który umniejsza powagę Święta Zmarłych, a zwyczaj nie jest zgodny z nauczaniem Kościoła. Księża i katolicy utożsamiają tę noc z kultem Szatana, uważając, że w ten sposób można igrać z samym diabłem. Zagorzali konserwatyści krytykują ten pogański zwyczaj zabawy, ze względu na wykorzystywanie symboliki związanej ze śmiercią i piekłem, promowanie magii i okultyzmu. Wierzący, w ramach sprzeciwu Halloween organizują m.in. przemarsze „Holy Wins” (Święty Zwycięża).

Mimo wszystko, coraz więcej osób podchodzi do zwyczaju obchodzenia Halloween z dystansem i humorem. Nasza redakcja przyłącza się do zwolenników i życzy wszystkim czytelnikom upiornej zabawy!

Joanna Łuszczykiewicz